سلول هایT مهندسی شده برای همه

سلول­ های T مهندسی شده اتولوگ با استفاده از پذیرنده پادتنی کایمریک (CAR-T cell)اختصاصی سلول­ های CD19 (CART19cell) تاکنون به میزان زیادی در درمان بدخیمی­ های سلول­ های B که این شاخص را بیان می­کنند موثر هستند. هرچند که این روند منحصر به فرد، انتخاب سلول ­های T از بیمار و سپس مهندسی آنها جهت بیان نمودن CART19  بسیار پیچیده و در مواردی که بیماران دچار لنفوپنی شدید هستند ناممکن است. از این رو چنین زمینه ­ای نیازمند پیشرفت­ های جدید در زمینه تکنیک­­ های ویرایش ژنی و امکان ایجاد سلول­ های T مهندسی شده یونیورسال از اهداکنندگان این سلول­ ها برای جمعیت بزرگی از بیماران می­باشد. در سال ۲۰۱۷ کاسیم و همکاران مقاله­ ای در مجله Science Translational Medicine به چاپ رساندند که در آن از روش افکتور نوکلئازی شبه فعالگر رونویسی (TALEN) برای مهندسی پادتن لکوسیت انسانی (HLA) از اهداکننده غیرسازگار سلول­ های Tجهت تولید CART cell یونیورسال استفاده نمودند. سلول­ های T که از اهداکننده غیرسازگار گرفته شدند با استفاده از وکتور لنتی ویروسی ویرایش ژنی شده تا CAR-CD19 را بر سطح خود بیان نمایند. از طرفی این سلول ها با استفاده از الکتروپوریشن و روش TALEN دستکاری شده تا شاخصCD52 و ناحیه ثابت پذیرنده های سلولی (TCR) یا TRAC از سطح شان حذف شود. با حذف این ناحیه میزان بروز بیماری پیوند علیه میزبان(GvHD)  به حداقل می رسد. این سلول های یونیورسال (UCART19) در دو کودک مبتلا به لوکمی حاد لنفوسیتی (ALL) مورد کارآزمایی قرار گرفتند که در کودک اول با دریافت یک تزریق هیچگونه اثرات جانبی این UCART19 مشاهده نشد و این بیمار به مدت ۴ هفته در شرایط بهبودی کامل بود ولی پس از ۹ هفته علائم GvHD پوستی بروز نمود که با استفاده از استروئیدها کنترل گردید. پس از آن با استفاده از ریتوکسیماب،UCART19 نیز از بدن بیمار حذف گردید تا بیمار برای دومین پیوند سلول های بنیادی خونساز آماده گردید. این کودک پس از ۱۸ ماه از دریافتUCART19 در بهبودی کامل بسر می برد. کودک دوم مبتلا به لوکمی چند دودمانی (MLL) و B-ALL بود. پس از عود بیماری این بیمار نیزUCART19 دریافت نمود و تا یکماه در شرایط بهبودی قرار داشت. این بیمار نیز پس از مهیا شدن با رژیم ریتوکیسماب از پیوند سلول های بنیادی خونساز استفاده نمود. این بیمار هیچ علائمی از GvHD نداشت و ۱۲۲ ماه پس از درمان هنوز در شرایط بهبود بسر می برد. این گزارش اولین مورد از نوع خود در استفاده از سلول های T یک اهداکننده غیرسازگار در درمان بیماران مبتلا به ALL می باشد و پیش­بینی می­شود تعداد بیشتری از بیماران  به خصوص آنها که بیماری شدیدتری دارند بتوانند از این نوع درمان استفاده کنند.

Nature Reviews Cancer ۱۷, ۲۰۶–۲۰۷٫ (۲۰۱۷): doi:10.1038/nrc.2017.19

Qasim, W. et al. Molecular remission of infant B-ALL after infusion of universal TALEN gene-edited CAR T cells. Sci. Transl Med. 9, eaaj2013 (2017).

تاریخ انتشار:۹۶/۶/۲۹